تأثیر تنش شوری بر صفات ریخت شناسی و فیزیولوژیک جمعیت رگه های نوترکیب جو حاصل از تلاقی ایگری × آریگاشار

به منظور بررسی صفات ریخت شناسی (مورفولوژیک) و فیزیولوژیک مؤثر در مقاومت به شوری و ارتباط آنها با عملکرد دانه و نیز شاخص های تحمل و حساسیت به شوری در جو، 169 رگه (لاین) نوترکیب حاصل از تلاقی ایگری × آریگاشار، درقالب طرح آلفا لاتیس با دو تکرار به مدت دو سال (1390-1392) در ایستگاه  بیرجند در دو شرایط تنش شوری آب و خاک ( ec آب 10 و خاک 12 دسی زیمنس بر متر) و بدون تنش شوری مورد ارزیابی قرارگرفتند.  صفات روز تا سنبله دهی، روز تا رسیدن، طول سنبله، طول دم گل آذین یا ساق گل (پدانکل)، ارتفاع گیاه، محتوای سبزینه (کلروفیل)، میزان na+ و k+  و k+/na+  برگ پرچم، طول و عرض و سطح برگ پرچم، شمار دانه در سنبله، وزن هزاردانه، عملکرد زیستی (بیولوژیک)، عملکرد دانه، شاخص برداشت و شاخص های مقاومت به شوری اندازه گیری و محاسبه شدند. تجزیۀ واریانس مرکب صفات مورد ارزیابی در دو شرایط، اثرگذاری های معنی دار برای سال، ژن نمون (ژنوتیپ) و سال × ژن نمون در اغلب صفات نشان داد. در بین صفات اندازه گیری شده در شرایط تنش شوری، صفات عملکرد زیستی، شمار دانه، شاخص برداشت، میزان na+ و نسبت k+/na+ ، وزن هزاردانه و در شرایط بدون تنش عملکرد زیستی، شاخص برداشت و سطح برگ پرچم بالاترین همبستگی را با عملکرد دانه نشان دادند. با توجه به میانگین عملکرد تحت تنش (ys) و بدون تنش (yp) و شاخص های تحمل و حساسیت به شوری (ssi، tol، mp، gmp، sti و harm) رگه ها در چهار دسته شاملٍ؛ توان بالقوۀ (پتانسیل) عملکرد متوسط و مقاوم به شوری، توان بالقوۀ عملکرد پایین و حساس به شوری، توان بالقوۀ عملکرد بالا و حساس به شوری و توان بالقوۀ عملکرد بالا و مقاوم به شوری گروه بندی شدند. شاخص های gmp و sti بیشترین همبستگی را با عملکرد دانه در شرایط تنش و بدون تنش و با یکدیگر نشان دادند و به عنوان بهترین شاخص های متحمل به شوری در نظر گرفته شدند.